De molen in Giethoorn
Giethoorn. Een draaiende en malende grondzeiler aan de Kerkweg in Giethoorn met een “grot” waar punters naar binnen kunnen varen. Dat is het doel de in 2020 opgerichte Stichting Gieterse Koornmeule..
Een bidbook waarin staat hoe dit moet en wie dit moet financieren is in de maak.
Het zevenkoppige bestuur onder leiding van voorzitter Harm Mol is bezig met een “Bidbook” waarin de plannen tot in detail worden uitgewerkt. Het is een enorme klus. Het boekwerk is bestemd voor de gemeente Steenwijkerland, de huidige eigenaar van de stomp. De stichting hoopt dit jaar de “koornmeule” voor een symbolisch bedrag over te nemen van de gemeente. De lokale overheid wil precies weten wat de plannen zijn en of het allemaal wel kan. Het bidbook is een soort bedrijfsplan waar weinig open eindjes in mogen staan, anders gaat het feest niet door. Zorgvuldigheid is geboden. Het boekwerk is ook bestemd voor de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) en diverse andere organisaties, zoals fondsen die aangeschreven moeten worden voor de financiering van het project. “We hopen dat de molen in 2027 weer in bedrijf is, honderd jaar nadat de kop eraf ging, de wieken verdwenen en de stomp ontstond, zoals we die nu kennen”, zegt Mol. “We zijn er honderd procent van overtuigd dat het gaat lukken en we hopen dat het eerder lukt.
Ontkroont
Iedereen in het dorp kent de stomp van de Gieterse Koornmeule. In 1878 bouwt Dirk Bos op deze plek een molen.Eigenlijk is het herbouwen, want het ding komt uit Gouda. In 1903 brandt alles af, maar er verrijst een vervanger, ook een tweedehansje, want dit is de pelmolen uit Zaandam. In 1927 is het wel gebeurd. Door de aanleg van elektriciteit is het malen op windkracht niet meer rendabel. De wieken en de kap worden verwijderd en sindsdien staat de letterlijk ontroonde koning er zieltogend bij. Het wordt een hotel met een balustrade op het dak, een woonhuis, een kantoortje en ga zomaar door.
Drie jaar geleden koopt de gemeente Steenwijkerland de met rietgedekte stomp. Voor wijlen Jan Maat uit Giethoorn het startpunt om te proberen het rijksmonument, want dat is het wel, in oude luister te herstellen. Op 5 november 2020 ziet de stichting De Gieterse Koornmeule daartoe het levenslicht. “De eerste mijlpaal beleefden we vorig jaar”, aldus voorzitter Mol. “Toen kochten we de originele molenstenen die in 1927 werden verwijderd terug. Ze zijn nog goed en zouden weer gebruikt kunnen worden. De dingen liggen op de gemeentewerf.
Grondzeiler met Grot.
De Gieterse Koornmeule is niet zomaar een molen. Het is een grondzeiler en dat betekent dat het een laag exemplaar is, zonder stelling. Toch is de molen aan de Kerkweg flink hoog en dat heeft alles met de zogeheten “grot” te maken. Punters met graan of meel voeren aan de onderkant het gebouw binnen in een soort inpandige haven, de grot. Het was in waterwereld Giethoorn namelijk niet mogelijk het maalbedrijf met paard en wagen te bereiken. In de grot werd geladen en gelost. De bouwers zetten de molen daarom op een “bult”, zodat de grot goed gebouwd kon worden. “Een grondzeiler met een grot is uniek in Nederland en alleen daarom al willen we dit herstellen. Dit hoort bij Giethoorn, dit is lokaal erfgoed”, Legt Mol uit.
In de papieren.
Om dit te bereiken is het plan om het, hele ding te strippen. De lelijke ramen gaan eruit, de aanbouw aan de achterkant verdwijnt, alles om de wieken weer de ruimte te geven. Ook het riet wordt vervangen. Een ding is zeker; dat gaat flink in de papieren lopen. Gespecialiseerde bedrijven staan te trappelen om de koning zonder kroon in Giethoorn weer spierballen te geven, maar voor niks gaat de zon op .Het is heel duur. Vandaar dat het bidbook tot in de puntjes moet kloppen.
Een werkende grot waar je met de boot in kan varen, betekent ook dat de Kerkweg op de schop moet. Er moet namelijk (weer) een demontabele vlonder in, net als vroeger. Je haalt het houtwerk weg, vaart naar, binnen en legt de hele handel weer terug. Mol: “De gemeente denkt positief mee, daar zijn we blij mee”.
Voorzitter Mol ziet het helemaal voor zich. De Gieterse Koormeule in vol ornaat met draaiende wieken, knarsende en werkende maalinstallatie en een grot, waar je in en uit kunt varen. “Het zou toch fantastisch zijn voor dit deel van Giethoorn. We kunnen er misschien wel een trouwlokatie van maken. Je vaart als bruidspaar naar binnen, zegt” ja en puntert weer de gracht op. Wat een prachtig plaatje. Het is binnen handbereik, maar er moet nog veel gebeuren.
Steenwijker Courant 17 juni 2022
Eelco Kuiken